Ποιος ευθύνεται για την εξάπλωση του κορωνοϊού; Πάντως, δεν ευθύνονται οι
λίγες κλίνες στα νοσοκομεία για περιστατικά κορωνοϊού. Ούτε η ευάλωτη τρίτη
ηλικία. Ούτε ο αριθμός μαθητών σε κάθε σχολική τάξη. Ούτε ο τουρισμός του
καλοκαιριού. Ούτε η καθυστερημένη λήψη μέτρων από την κυβέρνηση.
Ούτε…
Τότε, ποιος ευθύνεται; Ευθύνονται οι ανεύθυνοι πολίτες, γιατί υπάρχει ατομική
ευθύνη. Άρα, ευθύνονται αυτοί που συγκεντρώνονται σε κλειστά πάρτι. Αυτοί
που συχνάζουν στις πλατείες, μετά το κλείσιμο των μαγαζιών. Αυτοί που
συγκεντρώνονται σε καταλήψεις και διαδηλώσεις. Αυτοί που δεν τηρούν
στοιχειωδώς τα απαραίτητα μέτρα (μάσκα, αποστάσεις, πλύσιμο χεριών).
Αυτοί που δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κορωνοϊός και δεν τηρούν κανένα μέτρο
προστασίας.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει συλλογική ευθύνη. Δηλαδή, δεν
φταίει η οικογένεια, ο δήμος, η κυβέρνηση κτλ. Υπάρχει ατομική ευθύνη.
Καθένας που δεν τηρεί τα μέτρα ευθύνεται ατομικά και πλήρως. Οι πολίτες
οφείλουν να μην ξεχνούν ότι ελευθερία σημαίνει ευθύνη.
Βέβαια, τα κόμματα δεν θέλουν να μιλούν για προσωπική ευθύνη, γιατί
αφενός προσδοκούν τα ψηφαλάκια των πολιτών και αφετέρου θέλουν να
επιρρίψουν την ευθύνη στην κυβέρνηση για κακή διαχείριση της κρίσης.
Η ατομική ευθύνη άρχισε να μειώνεται από την δεκαετία του 1980, όταν «ο
λαός ανέλαβε την εξουσία». Όταν άρχισαν να εισρέουν οι πακτωλοί χρήματος
από την τότε ΕΟΚ και σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση. Όταν άρχισε ο
ξεσέλωτος δανεισμός της Χώρας.
Την ίδια δεκαετία άρχισε και το ξεσέλωμα των ατόμων. Άρχισε και η ψυχική
αλλοίωση του Έλληνα με βάση τη λογική: «Όλοι ίδιοι είμαστε», «Όλοι
μπορούμε να τα έχουμε όλα», «Όλοι για όλα».
Απόδειξη της ψυχικής αλλοίωσης αποτελεί ένα γεγονός στο οποίο υπήρξα
παρών. Συγκεκριμένα: Στο καφενείο του χωριού, ένας αγρότης που είχε
άλογο για αγροτικές εργασίες, στην κουβέντα του καφενείου, έκανε το
ερώτημα στην ομήγυρη: «Γιατί ο τάδε βιομήχανος να κάνει ιππασία και εγώ
να μην μπορώ να κάνω»; Αυτό το είπε ο αγρότης, που κάθε μέρα πήγαινε με
το άλογο στα χωράφια του, ο αγρότης που έκανε κάθε μέρα ιππασία!!! Ίσως,
ενδόμυχα, δεν θα ήθελε να κάνει ιππασία, αλλά θα ήθελε να είναι βιομήχανος-
πλούσιος.
Την ίδια εποχή άρχισε και το ξεσέλωμα πολλών, μικρών και μεγάλων, στο
ξενύχτι. Όλη η Ελλάδα έγινε ένα απέραντο ξενυχτάδικο. Πολλοί έκαναν τη
νύχτα, ημέρα. Όσοι ζούσαν στην Αθήνα θυμούνται ότι τα μεσάνυχτα υπήρχε
μεγάλο μποτιλιάρισμα σε κεντρικές αρτηρίες (π.χ. Λεωφόρος Ποσειδώνος,
Λεωφόρος Βουλιαγμένης).
Τη δεκαετία του 1990, ο τότε υπουργός δημόσιας τάξης Στέλιος Παπαθεμελής
προσπάθησε να περιορίσει κάπως το ξενύχτι με νόμο, αλλά μάταια. Πολλοί
τον λοιδόρησαν. Κάποιοι μουσικάντηδες του συνέθεσαν και τραγούδι. Ο λαός
ήταν ακράτητος και ήθελε να καλπάζει ξεσέλωτος. Ήθελε ξενύχτια και
διασκέδαση.
Όταν η χώρα χρεωκόπησε, πολλοί ξεσέλωτοι έγιναν αγανακτισμένοι και
οργισμένοι. Το ξενύχτι διαρκείας τελείωσε απότομα και μετατράπηκε σε

γκρίνια διαρκείας, γιατί δεν μπόρεσαν να το χωνέψουν. Γι’ αυτό και δεν
μπόρεσαν να προσαρμοστούν στην καινούργια πραγματικότητα. Η συνήθεια,
όταν γίνεται εξάρτηση, δύσκολα κόβεται, δύσκολα διαχειρίζεται.
Πολλοί άνθρωποι, έχοντας συνηθίσει ένα υψηλό βιοτικό επίπεδο με
διασκέδαση, χωρίς προβλήματα, δυσκολεύονται με το παραμικρό πρόβλημα.
Η παραμικρή ενόχληση φαίνεται αξεπέραστη και ανυπόφορη. Για
παράδειγμα, αυτό συμβαίνει και σήμερα με το κλείσιμο των κέντρων
διασκέδασης, λόγω κορωνοϊού. Κάποιοι μαθημένοι και εξαρτημένοι δεν
μπορούν χωρίς διασκέδαση, γι’ αυτό και αντιδρούν.
Ίσως, χρειάζεται να ενημερώσουμε τους νεότερους και να θυμίσουμε στους
μεγαλύτερους ότι σήμερα, στην εποχή του κορωνοϊού, έχουμε πράγματα που
οι προηγούμενες γενιές δεν θα μπορούσαν να φανταστούν. Κι’ όμως,
συνεχώς γκρινιάζουμε. Επιθυμούμε διαρκώς και περισσότερα. Αυτό μπορεί
να είναι ανθρώπινο, αλλά οδηγεί στην απληστία. Ο έλεγχος των επιθυμιών
μας και η διατήρηση του μέτρου αποτελούν απόδειξη ωριμότητας.
Αν κάποιοι θεωρούν την στέρηση της διασκέδασης ανυπόφορη, πως θα
αντιμετώπιζαν την στέρηση βασικών αναγκών τους (π.χ. τροφή, ντύσιμο);
Ο περιορισμός της τρυφηλής ζωής δίνει ευκαιρίες για άλλες, ίσως πιο
ωφέλιμες, ασχολίες, όπως το διάβασμα, οι προσωπικές και κοινωνικές
σχέσεις κτλ. Και βέβαια δίνεται η ευκαιρία να κάνουμε την ημέρα-ημέρα και
την νύχτα-νύχτα. Αυτό θα είναι τεράστιο κέρδος για την προσωπική και
οικογενειακή ισορροπία.
Παύλος Μάραντος
marantosp@gmail.com